We zitten in een heerlijk comfortabele en luxe touringbus die ons in 4 uurtjes naar onze bestemming zal brengen. Het ticket en de zitplaatsen voor deze royale bus hadden we gewoon online geboekt, via de app ‘Easybook’, waarbij je alle verschillende buscompanies en reisopties met elkaar kan vergelijken en direct via de app kan boeken.

Straks op onze bestemming zullen we via de Grab-app met één swipe op onze smartphone een taxi bestellen die ons vliegensvlug naar ons hotel zal brengen, zonder ook maar te moeten onderhandelen over de prijs. Jeetje, wat is reizen tegenwoordig toch easy!!

Haha. Grapje. Dit was namelijk vorig jaar in Maleisië, toen we nog in makkelijke contreien aan het reizen waren. Oh tempo doeloe, die goeie ouwe tijd, waar ben je toch gebleven…!? Hier op Sumatra gaat het eerder een beetje zoals dit:

“Heb je al wat gevonden over de bussen richting Panyambungan?”
“Hmmm, nee, ik kan er niks over vinden, of het is een site in het Indonesisch en dat kan ik niet lezen…”
“En heb je ook al op Facebook in de reisgroepen er iets over opgezocht?”
“Yep. Niemand die hier ooit naar toe reist lijkt het wel…”
“Moeten we het dan vragen aan iemand van het hotel?”
“Heb ik ook al geprobeerd, maar ze begrepen me niet, en ik hen evenmin, zelfs niet met Google Translate.”
“Oké, duidelijk… Nouja, dan proberen we het maar weer gewoon op de gok en zien we wel hoe ver we komen…”

Juist ja. What the heck is toch the dealio met dat vervoer hier op Sumatra? Ik zat er al een tijdje aan te denken om er over te babbelen, maar ik wist oprecht niet waar ik moest beginnen of hoe ik dit moest uitleggen. Het vervoer hier is namelijk nogal… Onduidelijk? Hysterisch? Chaotisch? Angstaanjagend? Ongestructureerd? Hilarisch? Willekeurig? Veranderlijk? Oncomfortabel? Maar boven alles vooral… Eén groot mysterie.

Let wel, ik praat hier dus niet over het verkeer op Sumatra, zoals ik al eerder over het immer hysterische verkeer heb gebabbeld in andere Aziatische landen. Ik wil het nu puur en alleen over het “lange afstands vervoer” hebben en dan voornamelijk buiten de (schaarse) grote steden om. Dus op welke manier (en in wat voor soort voertuig!) je je zo’n beetje in de rést van het land van A naar B moet zien te verplaatsen.

En ik kan je alvast verklappen: informatie hierover is niet te vinden!

Deze populaire route die de meeste reizigers op Sumatra aanhouden, is nog goed te behappen qua vervoer en informatie. Maar wil je je verder dan dit verplaatsen (dus richting de andere 99% van het eiland)? Well, you’re on your own then, mate!

Laat ik eerst even beginnen met uit te leggen dat Sumatra echt gi-gan-tisch groot is (om precies te zijn: ruim 1700km lang en 400 km breed). En dat het hier relatief dun bewoond is. Vergis je er daarnaast ook niet in dat het grootste deel van Sumatra nog ontzettend “niet toeristisch” is… Engels spreken doen ze hier dus amper! En het binnenland van Sumatra bestaat verder eigenlijk alleen maar uit bergen en oerwoud met kleine kronkelige bergweggetjes en slechts hier een daar wat bewoonde wereld. Je legt dus al snel mega afstanden af om ook maar ergens te kunnen komen, wat ook nog eens super traag gaat door de slecht onderhouden wegen.

Verder vind je in “the country side” geen grote buscompanies met comfortabele touring bussen. Geen duidelijke minivans waar je tickets voor kan kopen op grote busterminals. En oja, het lijkt wel of het internet hier nog steeds niet écht is ontdekt, want zelfs onze grote vriend Google geeft je maar bar weinig resultaten als het op vervoersinformatie aankomt! En als je wél al wat op Google kan vinden is het nog maar de vraag of de info nog klopt. De bustijden en routes wisselen namelijk net zo vaak als dat Beyoncé van outfit wisselt tijdens een optreden op Coachella.

Onze route die we tot nu toe hebben afgelegd (niet met al onze tussenstops erop). Neem nu bijv. het eerste traject, langs de westkust, van Medan tot Banda Aceh (de roze pijlen): Het is “slechts” 600 km, maar je doet daar wel bijna 13 uur over. 13 uur! In 13 uurtjes tijd rijd je normaal gezien van Tilburg helemaal naar Barcelona! (= ruim een dubbele afstand van wel 1400km!)

Dus een gouden tip als je ooit van plan bent om grote delen van Sumatra te willen zien en door te reizen: heb vooral geen haast! Daarnaast voelt reizen hier weer aan als hoe we dat deden vóór het tijdperk van de smartphone: Niks is duidelijk en alles gaat trager dan dat je van te voren denkt. Just go with the flow! 😁

Luckily for us zijn wij toevallig gezegend met bakken vol tijd! En na een hoop trial en error momentjes zijn we ondertussen dan ook een KEI geworden in ons van dorp tot dorp te verplaatsen (al zeg ik het zelf). Maar enige flexibiliteit is hierbij wel een must. We hebben namelijk eigenlijk nooit een idee in wat voor soort voertuig we uiteindelijk zullen belanden, laat staan hoe lang we erover zullen doen.

MAAR! Komen doen we er altijd! Én we hebben zelfs een soort van rode draad in het verloop van onze onzekere reisdagen ontdekt, of zoals wij het noemen “fases“, en die fases zien er als volg uit:

Het voorbeeld:

Laten we zeggen dat we van A naar F willen, een traject van zo’n 500 km. Tussen A en F loopt er slechts één weg, waar je ook de plaatsen B, C, D en E zal passeren.

Fase 1: “Inner-city transport”

Stap uit je hotel en zwaai naar een naderende angkot (of een bemo of een opelet of een labi labi… potato, potaaáto, tomato, tomaaáto.. ).

De allervriendelijkste chauffeur van het voertuig zal er alles aan doen om het verkeer om hem heen zonder pardon af te snijden om zo voor je neus tot stilstand te kunnen komen.

Een angkot: de meest local vorm van “city transport” en wat nog het dichtst in de buurt komt van een soort “stadslijnbus”. Maar dan een omgebouwde minivan. Of eigenlijk een omgebouwde grote auto. En zonder vaste stops of opstapplaatsen. Super onduidelijk waar deze je nou precies heen brengt, maar wonder boven wonder kom je altijd wel weer waar je zijn moet!

Spreek de chauffeur aan en herhaal meerdere keren de naam van je uiteindelijke reisdoel (in dit geval: “F, F, F!”).

“F, F, ik wil naar F!”

Stap met je backpacks door het inimini deurtje van de angkot en pas op dat je je hoofd niet stoot.

Let vooral ook even op het formaat van dat deurtje en hoe zelfs deze kleine meneer (zonder backpack!) al moeite moet doen om gracieus het vehikel te kunnen verlaten

Laat tijdens de rit via Google Translate voor de zekerheid ook nog eens aan de chauffeur lezen dat je een bus zoekt richting bestemming “F”.

“You know… F…?”
Niet alleen de chauffeur, ook je medepassagiers zijn zo behulpzaam als het maar zijn kan. Dametje (in het onverstaanbaar Indonesisch): “Je moet straks gewoon daar en daar overstappen en dan de bus nemen die en die kant op.” Dennis: “Uhm… F..?”

In de tussentijd wordt onderweg het inimini-dwergen-angkotje nog even volgepropt met andere passagiers. En zakken rijst. En kippen. Houd er rekening mee dat je uiteindelijk met je backpack op je schoot zal eindigen en met één been op de schoot van een medepassagier.

De binnenkant van een angkot. Hoeveel man zou hier inpassen denk je? Vermenigvuldig dat dan minstens met 2 en voila! Je hebt het juiste antwoord te pakken!
Maak jezelf vooral geen illusies, zo leeg als dit hier blijf een angkot nooit voor lang!
1 minuutje later… (en dit was nog steeds slechts een halfvolle angkot!)

De chauffeur zal je uiteindelijk laten weten waar en wanneer je er weer uit moet. Maar mocht je er geen vertrouwen in hebben, schreeuw dan gewoon heel hard “kiri!” en de de beste man zal dan weer keurig al het verkeer om hem heen afsnijden om aan de kant van de weg tot stilstand te kunnen komen.

Wurm jezelf al hurkend en schuivelend een weg naar buiten toe (tussen de vele benen en rijstzakken door) terwijl je je backpack alvast via het kabouterdeurtje dwars over alle knieën heen naar buiten werpt. En pas nogmaals op dat je je hoofd niet stoot. Schud op straat tenslotte nog even de kippenveren van je af die tijdens de worsteling naar buiten toe aan je kleren zijn blijven hangen.

Bravo! Fase 1 heb je perfect doorlopen.

Fase 2: “Intercity transport”

Spreek weer één van de locals aan en herhaal daarbij opnieuw steeds de naam van je gewenste bestemming. In dit geval dus nog steeds “F, F, F”.

Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, meneer?

De persoon in kwestie zal blij zijn je te kunnen helpen en deze zal je dan ook direct en vol enthousiasme aan je arm meetrekken richting het volgende, dit keer “lange afstands”-voertuig.

“Deze kant op, Mister!”

Je herhaalt voor de zekerheid aan je nieuwe chauffeur nogmaals de naam van je einddoel: “F?”

Als je geluk hebt zegt deze inderdaad “Ya, F!” Maar meestal krijg je als antwoord: “Ya, B! (of C of één van die andere dorpjes op de route).

Dan komt het spannendste gedeelte: Op wat voor soort voertuig word je gezet? Is het een minibus? Is het een auto? Is het een gewone bus? En voor hoelang? En met hoeveel personen? Is er plek voor mijn backpack? Is er een laadruimte? Kan die op het dak? Of moet ik hem de hele tijd op m’n schoot houden? Als ik überhaupt al kan zitten!

Keeping the fingers crossed en bidden maar op iets degelijks voor de komende paar uur!

(Zoals ik al zei: Just go with the flow...😉)

Welk voertuig staat ons dit keer weer op te wachten? Een minivan?
Of gaan we dit keer met een “grote” bus?
Eindelijk lekker comfortabel in een “normale” auto? Vergeet het maar! De kofferbak is omgebouwd tot extra zitplekken, meaning: met zijn negenen (!) in één autootje gepropt en de rugzakken op schoot!
Uhm… Geen idee hoe dit vervoersmiddel eigenlijk heet…?
We noemen het de “aangestaard-worden-door-schoolkids”-wagon
Zolang we niet voor een paar uur in één van die becaks worden gepropt vind ik alles best!

Fase 3: “The long ride”

Bereid je voor op een bumpy ride over de meest slecht onderhouden wegen ever, in het meest gammele koekblik waar je ooit in hebt gezeten! Verwijder voor een paar uur het begrip “personal space” uit je systeem. Wat je niet kent hoef je namelijk ook niet te missen.

Ik zag 16 “officiële” zitplaatsen in deze miracle-van (wat al een prestatie op zich is, want normaal heeft een minivan maar 9 stoelen), maar ik telde op een gegeven moment toch écht 22 hoofden… Hoe doen ze dat toch?! Helaas heb ik er geen foto van kunnen maken, want mijn arm zat klem tussen de stoel en één van mijn medepassagiers…
Geen zitplaatsen meer in de bus? Geen probleem! Je kan, wat de chauffeur betreft, gewoon het dak op!
Wees gerust, de miracle bussen zien er misschien gammel uit, maar ze zijn op alles voorzien. Dus ook op reserve wielen!
En tussen al die passagiers zit er ook altijd wel iemand bij die weet hoe je een wiel moet verwisselen. Vertrouw in dat geval gewoon op diegene met het grootste bouwvakkers decolleté.

Ga er standaard vanuit dat de zitplaatsen gegarandeerd te klein en te krap zullen zijn voor je lange Europese lijf en ledematen. En probeer je koppie zo zen” mogelijk te houden met alle kamikaze inhaalmanoeuvres die je chauffeur gedurende de hele rit uit zal voeren.

Wow! Heb je daar nou zowaar wat beenruimte te pakken, Dennis? – -> chauffeur klapt vervolgens snel de bank weer terug omhoog –>
Oh nee. Haha grapje. Toch niet.
Ben je nu aan het wenen, of is dit jouw manier om je koppie “zen” te houden?

Houd in de tussentijd met Google Maps je locatie en de tijd in de gaten en probeer een kleine inschatting te maken hoever je nog van je bestemming verwijderd bent. Aan de hand daarvan beslis je of je in dorp B nog een keer de fases zal herhalen: dus nogmaals een random voertuig instappen, dit keer richting C, D of E (wie zal het zeggen…?). OF dat het misschien beter is om in “B” een nachtje te blijven slapen en dan morgen maar weer opnieuw de fases te doorlopen…

Hmmmm… Hier overnachten of toch nog een stukje verder proberen te reizen…? Choose wisely…

Nu ik erover nadenk, eigenlijk lijkt deze manier van reizen misschien nog wel het meeste op liften! Namelijk jezelf steeds in een willekeurig voertuig hijsen die toevallig min of meer de richting van je eindbestemming op gaat. Je weet nooit precies wanneer je er uiteindelijk zal arriveren, maar vroeg of laat kom je er heus wel!

Eureka! Misschien moeten we net als lifters voortaan gewoon een bordje bij ons dragen, met daarop onze eindbestemming geschreven. Hoeven we tenminste niet meer de hele dag als een idioot “F, F, F” uit te roepen!

Yep. Rondreizen op Sumatra is op z’n zachts gezegd dus nogal een uitdaging. En traag. En killing voor je rug en zitvlak. Ken je die bekende uitspraak, It’s about the journey, not the destination”? Jaja, “journey” mijn reet. Diegene heeft dan zeker nog nooit door Sumatra gereisd!

Het leuke is in dit geval dan eigenlijk juist wél de “destination” en dat zijn die kleine onbekende stadjes en dorpjes waar je opeens onverwachts terecht komt, met inwoners die het een feest vinden om jou daar op bezoek te hebben!

(Én dat je je kostbare leventje steeds nét ietsjes meer gaat waarderen, telkens als je weer heelhuids uit zo’n koekblik stapt. Oef. Weer een ritje overleefd…)

Sure about that?

Het antwoord op het grote bussen mysterie is dus eigenlijk heel simpel: vraag het gewoon op straat aan een local! De routes zijn vaak dusdanig beperkt (er loopt namelijk vaak maar één weg) dus bijna iedereen weet wel op welke bus je nou precies moet stappen om in het volgende stadje te kunnen komen. Informeer daarnaast vooral niet verder naar het soort voertuig, of hoe lang deze erover doet, want zij begrijpen je toch niet en jij hen evenmin. Hou de vraag daarom lekker kort en bondig (“F…?”) en vertrouw daarbij gewoon op de alwetende dorpeling en zijn miracle vans! Ze sturen je namelijk écht niet de andere kant op…

Heb je helaas niet zo héél veel tijd (of vind je die vage bussen allemaal maar te spannend), maar wil je wél evengoed graag grote delen van Sumatra zien? Er zijn stiekem nog wel een paar andere vervoers mogelijkheden… Neem daarvoor alleen wel een zakje extra duiten mee!

Aangezien Sumatra namelijk dusdanig groot is, zijn er verrassend genoeg wél enorm veel vliegvelden te vinden hier! Zo kan je je al vliegend binnen no time van provincie naar provincie verplaatsen. Maar tis natuurlijk wel een stuk minder avontuurlijk en, misschien nog wel veel belangrijker, het is ook een stuk meer belastend voor het milieu! Dus als het even kan sla je die vliegtuig ritjes natuurlijk liever zoveel mogelijk over! 😉

Pick your flight
Of kies voor de high speed rail train, de hypermoderne trein die je in 10 uurtjes vanuit het noorden helemaal naar zuid Sumatra brengt. Oh nee, haha. Grapje. Die moet nog uitgevonden worden. Tot die tijd moet je het enkel met bovenstaande trein”netwerk” zien te doen

Dan nog een laatste optie, ook voor als je iets meer poen te besteden hebt: huur een privé auto met eigen chauffeur, die je op een comfortable manier langs alle highlights rijdt. Voor ons cheapo budget reizigers (wij hebben geen geld, maar wij hebben wél tijd!) is dat natuurlijk geen optie, dus wij springen maar weer opnieuw voor een paar lange, lange uren in een overvolle kippenbus. En we houden daarbij maar gewoon de hele tijd ons nieuwe mantra in het hoofd: It’s the destination, not the journey that counts, right? 😅

Ps. Het klinkt nu allemaal vreselijk miserabel om over land en met het lokale vervoer door Sumatra te moeten reizen. Maar ondanks het gebrek aan comfort, vinden wij het stiekem juist héérlijk om op deze “oldskool” manier het locallife van dichtbij te kunnen ervaren. Geloof me, de ritjes zijn nooit saai, je maakt allerlei soorten wonderlijkheden mee én je legt op een unieke manier contact met de locals. En dat is toch eigenlijk juist waar reizen uiteindelijk allemaal om draait…? It’s all part of the travel fun! 😉

Daarbij, geloof het of niet, maar ook de prachtige uitzichten tijdens deze ritten door de bergen zijn de struggles eigenlijk meer dan waard… Het is oprecht, keihard genieten geblazen! (Mits je dan wél je ogen open durft te houden en je niet al te erg tussen je medepassagiers vast geklemd zit… 😅)

Sluiten we af met een gezellig en kort muziekclipje (zet je geluid dus aan!) waaruit maar weer blijkt dat alles aan Sumatra één groot avontuur is, inclusief het vervoer!

Hou je maar stevig vast, ‘cause its gonna be a bumpy ride…